Zondvloedverhalen
Het bijbelse verhaal over Noach is heel bekend. Veel volken kennen soortgelijke verhalen, doorverteld van vader op zoon, al eeuwenlang. Wetenschappers hebben meer dan 250 van die verhalen vastgelegd, vanuit vrijwel elk gedeelte van de wereld. Bijvoorbeeld het Babylonische
Atrahasis epos en de Griekse mythe van
Deukalion en Pyrrha. Zo zijn er ook veel verhalen over de schepping opgetekend.
Die zondvloedverhalen hebben bijna allemaal hetzelfde patroon:
De goden worden zo boos op de mensen, dat ze een grote vloed sturen waarin alle mensen omkomen. Behalve één man, meestal met zijn vrouw of gezin; die wordt gered in een boot of door een zeemonster. Die ene man is dan meestal de stamvader van het volk dat het vertelt. Lijkt dat niet heel erg op het verhaal van Noach?
Discussie
Veel geleerden redeneren als volgt:
Genesis is op zijn vroegst opgeschreven door Mozes. Maar de oudste versies van het zondvloedverhaal die we kennen zijn al van eeuwen eerder: opgeschreven op kleitabletten in de buurt van Babel. Eerder opgeschreven, dus ouder.
Dus (conclusie): Mozes (of een opvolger van hem) heeft dat verhaal uit Babel in een aangepaste vorm in de Bijbel gezet. Het Bijbelse verhaal vertelt dus niet wat er echt is gebeurd, maar is alleen een Joodse variant van een Babylonische mythe. Onbetrouwbaar dus.
Daar lijkt geen speld tussen te krijgen. Toch – stel nu eens dat deze redenering
niet klopt. En dat het
Bijbelse verhaal echt waar is: dat Noach het echt allemaal zo heeft meegemaakt, en hij ook de stamvader is van alle volken. Dan kun je verwachten dat al die volken dat verhaal van hun voorouders hebben gehoord. Maar dan kun je ook verwachten dat die volken dat verhaal stukje bij beetje hebben aangepast. Want als je niet meer de God van Noach wilt dienen, dan moet je die God toch ook weghalen uit je oude verhalen, en vervangen door een andere God?
Bewijst het bestaan van die andere verhalen, dat ook de Bijbel alleen maar een mythe vertelt? Nee, beslist niet! Eerder andersom: als er verder nergens in de wereld een spoor van een zondvloedverhaal meer zou zijn, dan zou je kunnen gaan twijfelen of er wel echt een wereldwijde zondvloed is geweest. Maar die verhalen zijn er wel. Wereldwijd.
Je ziet dat het belangrijk is om `door te vragen`, om het gesprek aan te gaan over vooronderstellingen. Wetenschappers zijn minder neutraal dan men doorgaans denkt.
Wij geloven dat de Bijbel betrouwbaar is, omdat God Zelf (door de dienst van Mozes) voor een betrouwbaar verslag heeft gezorgd. Veel wetenschappers geloven niet in Hem en verzinnen een `waarschijnlijke` constructie waarin Hij geen rol speelt.
