In de Bijbel staan allerlei verschillende namen van God. Hieronder volgt een overzicht van de namen die het meest voorkomen in de Bijbel, en wat ze betekenen.

God

Het woord God is de meest neutrale naam. De Bijbel maakt aan de ene kant duidelijk dat er eigenlijk maar één enkele echte God bestaat. Die ene God is onze God.

Maar je leest in de Bijbel dat de mensen (ook) rekening hielden met allerlei andere goden. Wij weten uit de Bijbel dat die andere goden niet echt bestaan, maar ze rekenden er wel mee. Daarom wordt de God van de Bijbel ook wel genoemd; de God der goden, wat je zou kunnen vertalen als de oppergod.

Omdat het woord God een soortnaam was geworden, blijkt het in de Bijbel vaak ook nodig aan te geven welke God bedoeld wordt. Bijvoorbeeld: de God des hemels, of de God van Israël, of de God die hemel en aarde gemaakt heeft.

Here of Heere

Wanneer we in onze bijbels de naam Here of Heere (met één hoofdletter, en verder kleine letters) lezen, is dat de vertaling van een woord dat gewoon zoiets betekent als mijnheer of meneer. Het was dus ook een beleefde vorm om mensen aan te spreken. Wanneer dit woord wordt gebruikt voor God, ligt de nadruk daarop dat Hij de heer, de eigenaar en bestuurder is van de hele schepping.

HERE of HEERE

Vaak wordt in onze bijbels de naam HERE geschreven met allemaal hoofdletters. Dat is een heel ander woord dan Here met maar één hoofdletter. Je komt het alleen tegen in het Oude Testament.

HERE staat voor de Hebreeuwse naam Jahweh. Vermoedelijk betekent dat zoiets als: Hij is er, of Hij is er bij. Het is de naam waarmee God zich bekend maakte aan Mozes.
Deze naam legt er de nadruk op dat God er is voor zijn volk. Niet alleen dat Hij er is, maar ook dat Hij trouw is, dat Hij doet wat Hij belooft. Oftewel: de trouwe Verbondsgod.

Je zou kunnen zeggen: de andere namen voor God geven zijn functie aan. Zoals wij in ons leven soms iemand aanspreken als agent (of meneer agent), of als professor of als hoogheid. Daarmee bedoel je dan wel die persoon, maar vooral in zijn functie van agent enzovoorts.
Maar de naam HERE of Jahweh is de eigen naam van God, je zou kunnen zeggen: zijn persoonsnaam. Zoals wij iemand aanspreken bij zijn voornaam: Piet of Jan of….

Er zijn enkele problemen rond deze naam. De HERE heeft verboden zijn naam ijdel te gebruiken. Om elk risico te vermijden hebben de Joden op zeker moment besloten die naam helemaal niet meer te gebruiken. In hun Hebreeuwse bijbels lieten ze wel de naam staan als vier medeklinkers: YHWH of JHVH, maar ze gaven niet aan hoe je dat moet uitspreken. Tegenwoordig kun je allerlei oplossingen vinden:

• Jehova – vroeger dacht men dat het zo moest worden uitgesproken, maar er zijn maar heel weinig geleerden die dat nog verdedigen.
• Jahweh of Yahweh: vermoedelijk de juiste uitspraak, maar zeker is dat niet.
• YHWH – wordt gebruikt door mensen, ook christenen, die de Joodse gewoonte respecteren om de naam niet helemaal uit te schrijven of uit te spreken.
• Het tetragrammaton of vierletterwoord. Nog een manier om de naam Jahweh aan te duiden maar niet uit te spreken.
• Bij het lezen van de Hebreeuwse bijbel in de Joodse synagogen wordt deze naam altijd uitgesproken als Adonai, wat Here of Mijn heer betekent (maar met een speciale eindklinker die alleen voor God gebruikt wordt).
• De NBV geeft in het woord vooraf als alternatieve mogelijkheden: de Aanwezige, Eeuwige, Enige, Levende, de Naam of Onnoembare.

HERE der heerscharen / HEERE van de legermachten

Deze naam duidt de God van Israël aan als de aanvoerder van legers. Niet slechts van één leger, maar van legers (meervoud). Welke legers worden bedoeld? Het zou het leger van Israël kunnen zijn (dat staat ook soms in het meervoud). Vaak wordt ook bedoeld: de hemelse legers, de legioenen engelen die God heeft. In ieder geval wijst dit op God als de onoverwinnelijke heerser, die tegelijk ook is: HERE, de God die trouw is aan zijn verbond met zijn eigen volk.
Jakobus gebruikt in zijn brief, die in het Grieks is geschreven, het Hebreeuwse woord: de Here Sebaot. Dat betekent dus ook: HERE der heerscharen.

Almachtige / Allerhoogste

De Bijbel gebruikt nog meer nemen voor God, zoals Almachtige of Allerhoogste. Daarmee wordt er de nadruk op gelegd hoe bijzonder onze God is, en dat Hij door niemand wordt geëvenaard.

Gods heerlijke naam

Eén keer heeft de HERE zijn lange naam verteld. Eerst had Hij aan Mozes, in Exodus 3:13-15, zijn roepnaam verteld: HERE of God van Abraham en Izaäk en Jakob. Maar in Exodus 34 gaat Hij nog een stap verder.
Mozes vroeg aan God om zijn heerlijkheid te zien. Nee, zei God, mijn gezicht kun je niet zien, dat zou je niet overleven. Maar Ik zal mijn Naam voor je uitroepen (Exodus 33:18-20). Even verderop lezen we dan die Naam:

HERE, HERE, God,
barmhartig en genadig,
lankmoedig, groot van goedertierenheid en trouw,
die goedertierenheid bestendigt aan duizenden,
die ongerechtigheid, overtreding en zonde vergeeft;
maar (de schuldige) houdt Hij zeker niet onschuldig,
de ongerechtigheid der vaderen bezoekende aan kinderen en kindskinderen,
aan het derde en vierde geslacht.

Suggestie: leer deze lange naam uit je hoofd.

Zo uitgebreid komt deze naam verder niet voor in de Bijbel. Maar er staan wel veel verwijzingen naar. Vooral in de psalmen, maar ook op andere plaatsen. Een aantal voorbeelden:
Numeri 14 : 18; Nehemia 9 : 17; Psalm 103 : 6-13; Psalm 145 : 7-9; Psalm 86 : 5, 13, 15; Jona 4 : 2.

(JPCV)