Wat stel je je voor bij ‘de ark van het verbond’?
De eerste keer dat we daarover lezen, is in Exodus 25:10-22. In Exodus 24 vindt de officiële verbondssluiting op de Horeb plaats; daarna klimt Mozes naar de HERE op, in de wolk. En dan vertelt de HERE hem – vanaf hoofdstuk 25 – hoe Hij wil dat de Israëlieten het heiligdom zullen inrichten. Het eerste voorwerp is de ark van het verbond.
De ark: een kist
De ark was het belangrijkste voorwerp in de tabernakel en de tempel van Israël: een kist van mooi sterk hout, van binnen en buiten overtrokken met goud. De afmetingen waren die van een dekenkist, ongeveer 110 x 65 x 65 cm (2,5 x 1,5 x 1,5 el). Boven op die kist lag een deksel van massief goud, en op dat deksel stonden twee gouden cherubs als een soort bewakers.
Waarom die ark zo belangrijk was, kun je afleiden uit de namen die de Bijbel ervoor gebruikt:
- de ark van de getuigenis of de ark van het verbond (Exodus 25:22; Numeri 10:33; Jozua 3:11).
In deze kist werden de Tien Woorden van het verbond bewaard, zoals de HERE die zelf had opgeschreven op stenen tabletten. - de ark van God of de ark van de HERE (Jozua 3:13; 1 Samuel 3:3).
De HERE had gezegd dat Hij Mozes daar bij de ark zou ontmoeten en met hem zou spreken (Exodus 25:22). Als Mozes naar de ontmoetingstent ging, hoorde hij de stem van God van boven het deksel van de ark, tussen de twee cherubs vandaan (Numeri 7:89). - In Psalm 132:7 wordt de ark zelfs genoemd een voetbank voor de voeten van de HERE.
Het deksel op de ark heette het verzoendeksel. Eenmaal per jaar, op de grote verzoendag, moest de hogepriester het bloed van de verzoening sprenkelen op dat deksel.
Heilig
De ark was het symbool dat God woonde bij zijn volk. Maar die ark liet ook zien dat de HERE een heilige God is, met Wie je niet zomaar kunt omgaan.
- Op de ark stonden cherubs. Geen lieve engeltjes met vleugeltjes, zoals ze op middeleeuwse schilderijen staan. Maar troonwachters. Vroeger bewaakten cherubs de toegang tot het paradijs (Genesis 3:24). Ezechiël zag ze als sterke wendbare troondragers (Ezechiël 1 en 2).
- De ark werd geplaatst in het heilige der heiligen, een deel van tabernakel en tempel waar normaal niemand mocht komen. Alleen één keer per jaar de hogepriester, maar pas na zorgvuldige voorbereidingen met offers, wassingen en wierook (Leviticus 16, vooral vs. 2 en 34).
- Het vervoer moest zorgvuldig gebeuren. Eerst moesten de priesters de ark afdekken met behulp van het voorhangsel, het gordijn dat het heilige der heiligen afsloot, vervolgens een leren afdekkleed en daarna nog een blauw-purperen kleed. Daarna pas mochten de aangewezen levieten komen en de ark dragen, aan draagbomen op hun schouders. Zodat ze de ark nooit zouden zien. (Numeri 4:5-6, 15).
- de HERE had er een waarschuwing bij gegeven: de levieten mochten de heilige voorwerpen niet aanraken, want dan zouden ze sterven (Numeri 4:15).
Waar is de ark gebleven?
Wat is er later met de ark gebeurd? In 1 Koningen 8:3-11 lezen we dat Salomo de ark in de pas gebouwde tempel liet plaatsen en dat toen de wolk, de heerlijkheid van de HERE, de tempel vulde. Koning Josia noemt de ark ook nog, in 2 Kronieken 35:3. Daarna lezen we er niets meer over.
Wel heeft Jeremia nog over de ark geprofeteerd. Kort vóór de ballingschap en de verwoesting van de tempel mocht hij profeteren over een heerlijke toekomst voor Israël:
En het zal gebeuren in die dagen, wanneer u zich vermeerdert en vruchtbaar wordt in het land, spreekt de HEERE, dan zal men niet meer zeggen: de ark van het verbond van de HEERE. Zij zal niet meer in het hart opkomen. Men zal er niet meer aan denken en niet meer naar haar omzien. Zij zal niet opnieuw gemaakt worden (Jeremia 3:16).
Wij hoeven dus niet meer uit te zien naar het terugvinden van een ark, of te puzzelen over de bouw van een nieuwe.
In de tweede tempel, na de ballingschap gebouwd door Zerubbabel, werd dan ook geen ark geplaatst. In het Nieuwe Testament is er wel sprake van een heilige der heiligen, verborgen achter een gordijn dat kon scheuren (Matteüs 27:51), maar dat bleef leeg; bronnen buiten de bijbel vertellen dat daar alleen een stenen verhoging was. Er zijn wel Joodse legenden dat de ark ergens verstopt zou zijn: als die weer teruggevonden en weer in de tempel geplaatst zou worden, dan zou Israël weer machtig worden – maar dat is dus fantasie.
De ark in de hemel
Ja, er is in de Bijbel nog eenmaal sprake van een ark: in het boek Openbaring. Om dat te begrijpen, moeten we eerst weten dat er ook in de hemel een soort tempel is, een hemels heiligdom. In Hebreeën 9 wordt uitgelegd dat de tabernakel en de tempel in Jeruzalem afbeeldingen zijn van het echte heiligdom, dat in de hemel is. Mensenhanden hebben op aarde een tabernakel en tempel gemaakt, maar in de hemel bestaat “de meerdere en meer volmaakte tabernakel, die niet met handen gemaakt is, dat is: die niet van deze schepping is” (Hebreeën 9:11). Zo was ook de ark van hout en goud een afbeelding van een hemelse ark.
Over die hemelse ark lezen we in Openbaring 11:18. Nadat Johannes in een visioen iets heeft mogen zien van Christus’ wederkomst en het laatste oordeel, lezen we:
En de tempel van God in de hemel werd geopend en de ark van Zijn verbond werd zichtbaar in Zijn tempel (Openbaring 11:19).
Toen Christus stierf aan het kruis, scheurde het voorhangsel open, en werd het heilige der heilige zichtbaar. Maar bij zijn wederkomst zal dat ook in de hemel gebeuren: het hemelse heiligdom gaat open en de hemelse ark wordt zichtbaar. Dan mogen mensen God rechtstreeks zien:
De troon van God en van het Lam zal daar zijn, en Zijn dienstknechten zullen Hem dienen, en zij zullen Zijn aangezicht zien (Openbaring 22:3-4).