In onze bijbels staan de boeken 1 & 2 Samuel en 1 & 2 Koningen, met een lang verhaal over de geschiedenis van Israël en Juda en hun koningen. Direct daarop volgen 1 & 2 Kronieken, die dezelfde periode nog een keer beschrijven. Waarvoor zou dat zijn?
Geschiedenis met een boodschap
Geschiedenisboeken worden geschreven met een bepaald doel. Dat geldt zeker voor de bijbelse geschiedenis: de boeken Samuel, Koningen en Kronieken vertellen niet maar wat feitjes; ze hebben een boodschap. Het zijn profetische boeken.
Overeenkomsten en verschillen
Deze twee groepen boeken – 1 & 2 Samuel en 1 & 2 Koningen aan de ene kant en 1 & 2 Kronieken aan de andere kant – hebben veel overeenkomsten. De belangrijkste zijn:
- Ze gaan allebei vooral over de tijd van (Saul en) David tot en met de ballingschap.
- Ze zijn allebei geschreven voor een volk dat de ellende van de ballingschap ervaren heeft en dat nu leeft zonder koning uit Davids huis.
- Allebei laten ze zien dat de God van Israël de enige ware en machtige God is, die geen afgodendienst tolereert.
- Allebei wijzen ze de wetten van Mozes aan als de richtlijnen om naar te leven.
- In allebei spelen de belofte over Davids koningshuis en de gehoorzame eredienst in de tempel een belangrijke rol.
Bij oppervlakkig lezen vallen ons vooral die overeenkomsten op. Maar er zijn ook belangrijke verschillen:
- Koningen eindigt met de ballingschap, met de laatste koning van Juda als gevangene aan het hof in Babel. Kronieken begint al veel eerder, bij Adam, en eindigt met de terugkeer uit de ballingschap.
- Koningen legt een grote nadruk op de oorzaak van de ballingschap: dat de koningen van Israël en Juda voortdurend zondigden. Kronieken legt meer nadruk op de trouw van God, op de mogelijkheid van bekering. Kronieken laat ook zien dat de HERE machtiger is dan alle heidense koningen; zo eindigt het met de vermelding dat de machtige koning Kores Israël weer laat terugkeren volgens Gods belofte.
- Kronieken geeft veel aandacht aan details van de tempeldienst: het volk dat was teruggekomen uit de ballingschap moest weer weten hoe de HERE gediend moest worden in zijn tempel.
Een paar voorbeelden van verschillen
In de HSV Studiebijbel (op bladzij 658 – 662) staat een lange lijst van verschillen tussen Kronieken aan de ene kant, en Samuel + Koningen aan de andere kant. Hieronder noemen we een paar belangrijke met een korte toelichting.
- Kronieken begint met geslachtsregisters, die beginnen bij Adam, en eindigen met mensen die na de ballingschap weer in Jeruzalem wonen. Zo laat de schrijver zien dat het kleine groepje trouwe Israëlieten in Juda en Jeruzalem bij het volk van God horen.
- Davids zonde met Bathseba en de gevolgen ervan staan niet in Kronieken maar alleen in Samuel/Koningen, want die benadrukken de zonde die leidde tot de ballingschap.
- Kronieken vertelt uitgebreid over de voorbereidingen en plannen voor de tempelbouw, en de bereidwilligheid van David en het volk om daarvoor royaal te betalen. Dat was een aanmoediging voor de teruggekeerde ballingen om zich ook zo voor de tweede tempel in te zetten.
- Kronieken geeft nauwelijks aandacht aan het tienstammenrijk. Dat was na de wegvoering door de Assyriërs immers niet teruggekeerd.
- Kronieken vertelt wel over de hervorming door koning Josafat, en hoe vervolgens de HERE hem bevrijdt van een vijandelijke overmacht. De boodschap daarvan is: vertrouw op de HERE, en ook machtige vijanden kunnen je niets doen.
- Kronieken vertelt ook uitvoerig over Hizkia, dat hij het paasfeest weer vierde, en ook dat hij de overgeblevenen uit het tienstammenrijk opriep om weer naar Jeruzalem te komen om het feest mee te vieren. De boodschap is: zo zijn ook na de terugkeer uit de ballingschap de achtergebleven Israëlieten weer welkom.
- Kronieken vertelt ook dat de goddeloze koning Manasse zich bekeert aan het eind van zijn leven. De les daarvan is dat het nooit te laat is om je te bekeren.
Zo hebben Koningen en Kronieken elk een eigen boodschap. Die kun je vinden als je niet blijft hangen bij wat historische feiten, maar goed let op de boodschap die via het geschiedenisverhaal wordt overgebracht.
In deze serie schetsen concentreren we ons op de geschiedenis zoals we die in 2 Samuel aantreffen. Al zullen we er in een enkel geval niet omheen kunnen om even te vergelijken (zoals bij 2 Samuel 24:1 met 1 Kronieken 21:1).